BỔN PHẬN VỚI ĐỜI VÀ VỚI CHÚA
Is 45,1.4-6; 1Tx 1,1-5b; Mt 22,15-21
“Cái gì của Cêsarê hãy trả cho Cêsarê,
cái gì của Thiên Chúa hãy trả cho Thiên Chúa”. (Mt 22,21b)
I. CÁC BÀI ĐỌC
1. Bài đọc I: Is 45,1.4-6
Bài đọc I thuật lại câu chuyện xảy ra trong bối cảnh dân Israel đang bị lưu đày bên Babylon. Trong khi Dân đang sống trong cảnh lưu đày đầy tuyệt vọng, họ nhận được sắc lệnh do vua Cyrô đã ban ra, cho phép dân bị lưu đày được hồi hương về Israel. Dân được trở về để gầy dựng quê hương, tái thiết đền thờ và phục hồi tôn giáo. Đó là tin vui. Nhìn biến cố quan trọng này dưới lăng kính đức tin, ngôn sứ Isaia đệ nhị đã nhận ra lòng thương xót và trung tín, cũng như sự quan phòng kỳ diệu của Thiên Chúa khi dùng Cyrô, vị vua của dân ngoại, để đưa dân của Người trở về miền đất hứa.
Dù trên thực tế, vua Cyrô chưa bao giờ được một vị ngôn sứ hay người của Chúa xức dầu tấn phong; nhưng qua nhãn quan đức tin, ngôn sứ Isaia cho thấy, với tinh thần và những hành động đó, vua Cyrô được xem là:
- Người được Chúa tuyển chọn: vua Cyrô, là người đã được gọi “kẻ xức dầu của Chúa”, và “Ta đã gọi đích danh ngươi: Ta đã kêu gọi ngươi khi ngươi không nhận biết Ta.”
- Mục đích: “vì Giacóp tôi tớ Ta, và Israel kẻ Ta kén chọn”… và “ để các kẻ từ đông sang tây nhận biết rằng ngoài Ta ra không có ai khác: Ta là Chúa, và chẳng có chúa nào khác..”
- Cách thức thực hiện: “Ta đã cầm tay hữu nó, để bắt các dân suy phục trước mặt nó, bắt các vua quay lưng lại, mở các cửa trước mặt nó”.
Như thế, trong nhãn quan của ngôn sứ Isaia, Thiên Chúa có thể dùng mọi người và mọi phương tiện hợp lý trong các dân nước để mạc khải cho nhân loại biết Người là ai và để thực hiện ý định cứu độ của Người cho Dân Người cũng như cho nhân loại.
2. Bài đọc II: 1Tx 1,1-5b
Bài đọc II trích thư thứ nhất của thánh Phaolô gửi giáo đoàn Thêxalônica cho thấy tâm tình chi phối toàn bộ cuộc sống của cộng đoàn này là sự liên đới trong tình hiệp thông sống đạo. Giáo đoàn Thêxalônica đã được Thánh Phaolô loan báo Tin mừng và thành lập trong hành trình truyền giáo thứ hai của ngài vào năm 50-52.
Trong hành trình đó, Thánh Phaolô lưu lại Thêxalônica khoảng hơn 3 tuần, đủ thời gian để khơi dậy đức tin, thành lập giáo đoàn, và truyền đạt giáo lý căn bản về đức tin và luân lý cho cộng đoàn. Tại đó, ngài đã gặp rất nhiều khó khăn. Thật vậy, lúc mới tới Thêxalônica, sau những bài giảng thuyết trong hội đường, Phaolô đã làm cho một số người hoán cải, trở thành Kitô hữu. Lúc đầu chỉ có một số người Hípri, sau đó có một số đông người Hy Lạp tin theo. Tại đây, người Hípri đã ghen tức vì thành công của ngài đối với dân ngoại, nên họ đã xúi giục một nhóm người chống lại ngài. Do đó, ngài phải lánh đi trước khi hoàn thành việc tổ chức và giáo dục đức tin trưởng thành cho cộng đoàn. Vì thế, lúc này ngài vô cùng vui mừng khi nhận được tin tốt về giáo đoàn non trẻ này, để vừa tạ ơn Chúa và khuyến khích họ: “tôi nhớ đến sự nghiệp của lòng tin, công việc của lòng bác ái, sự vững lòng trông cậy của anh em vào Ðức Giêsu Kitô”.
Đó là tâm tình của nhà truyền giáo: hết lòng vì cộng đoàn và vui mừng khi các kitô hữu có đức tin vững vàng, đức cậy trung kiên và đức ái sống động được thể hiện qua đời sống hằng ngày.
3. Bài Tin Mừng: Mt 22,15-21
Bài Tin Mừng hôm nay cho thấy sự phản ứng mạnh mẽ của những người Pharisêu khi họ cấu kết với nhóm Hêrôđê để tìm cách cài bẫy Đức Giêsu. Trước đó, Đức Giêsu đã dùng 3 dụ ngôn liên tiếp để lên án sự giả hình trong đời sống của họ. Đó là: dụ ngôn người cha sai hai con đi làm vườn nho (21,28-32), dụ ngôn những tá điền sát nhân (21,33-46), dụ ngôn những người được mời nhưng không thèm dự tiệc (22,1-14). Qua các dụ ngôn này, Đức Giêsu cảnh báo họ là những người chỉ biết nói mà không biết làm, hay nói một đàng làm một nẻo, trái ngược với tinh thần Chúa, họ đã khước từ ân huệ mà Chúa đã dành cho họ, thậm chí họ đã tìm cách ám hại ngay cả những người Chúa gửi đến cảnh tỉnh họ.
Lúc này, họ tìm cách để trả thù Đức Giêsu. Họ bắt đầu với một cái bẫy có vẻ tích cực bằng lời khen: “Thưa Thầy, chúng tôi biết Thầy là người ngay chính, căn cứ theo sự thật mà dạy bảo đường lối Thiên Chúa. Thầy chẳng cần để ý đến ai, vì Thầy không tây vị người nào.” Với tiền đề này, họ buộc Đức Giêsu phải nói lên một sự thật, và sự thật này sẽ làm mất lòng Cêsarê. Dựa vào đó, họ sẽ tố cáo Đức Giêsu tội kinh thường hoàng đế, hay chống mẫu quốc.
Những người này đã gài Đức Giêsu bằng câu hỏi: “Có được phép nộp thuế cho Cêsarê không ?’ Câu trả lời thật nhạy cảm. Nếu trả lời “có được phép”, chắc chắn Đức Giêsu sẽ làm phật lòng đám đông dân chúng, vì trong tâm thức của người Do Thái, không ai chấp nhận việc nộp thuế cho hoàng đế, đó là cách cộng tác với dân ngoại làm ô uế Đất Thánh. Nếu trả lời “không được phép”, Đức Giêsu sẽ bị các phe nhóm chống đối ghép tội khinh thường hoàng đế, chống lại đế quốc. Dựa vào đó, họ sẽ tố cáo Người lên nhà cầm quyền Rôma.
“Cái gì của Cêsarê hãy trả cho Cêsarê, cái gì của Thiên Chúa hãy trả cho Thiên Chúa.” Câu nói của Chúa Giêsu không trực tiếp trả lời cho vấn đề được đặt ra, nhưng đưa ra một định hướng kép: a/ Là công dân trần thế, khởi đi từ nền tảng của công bằng, mọi người cần thi hành các bổn phận dân sự chính đáng; b/ Là công dân Nước Trời, các Kitô hữu thi hành bổn phận của người con trong tương quan với Thiên Chúa.
Với Đức Giêsu, trong tư cách là nhà thừa sai, Người luôn bị người ta rình rập cài bẫy, vì các giá trị Tin mừng mà Người loan báo tác động đến tâm khảm con người, và đụng chạm đến nhiều thế lực chống đối nên có thể làm làm mất quyền lợi của họ. Do đó, họ tìm cách tiêu diệt Đức Giêsu.